Doğumsal bir anomali olan dudak-damak yarıkları, bebeğin estetik bir problemi olmasının ötesinde, bazen hayatı tehdit edebilen, çoğu kez de erişkin yaşa kadar takip ve tedavi gerektiren, fiziksel ve ruhsal olumsuz sonuçları ortaya çıkabilen, topluma kazandırılması gerekebilen çok özel bir durumdur.
Bu nedenle, dudak damak yarıkları konusunda sağlık çalışanlarının tümünün yanı sıra ailelerin, öğretmenlerin ve aslında bütün toplumun bilgi sahibi olması çok önemlidir.
Her 500 doğumdan birinde dudak damak yarığı görülüyor
Anne karnında fetüsün yüzünün normal gelişimi herhangi bir etkenden dolayı etkilenebilir. Yüzün orta hatta birleşememe durumu gelişirse çeşitli şekil ve derecelerde dudak damak yarıkları meydana gelir. Bu yarıklar; doğuştan dudağın tek tarafında küçük bir iz, çentik şeklinde çok hafif olabileceği gibi burun, dudak ve damağı içeren tek veya iki taraflı geniş yarıklara, kemik eksiklikleri, eğriliklerine hatta yüz yarıklarına kadar değişkenlik gösterebilir. Sadece, dudak veya damak yarıkları gibi izole tiplerin yanı sıra başka sendromlara eşlik edecek şekilde de dudak/damak yarıkları görülebilmektedir.
Dudak damak yarıklarının tedavisi ve takibi, birçok sağlık disiplininin birarada çalışması ile erişkin yaşa kadar sürdürülür. Dudak damak yarığı tedavisi ile uğraşan ekiplerin birbiri ile uyum içerisinde ve disiplinli bir şekilde çalışmasından bireyler ve aileleri fayda görür. Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi, dil ve konuşma terapisi ve ortodonti birimleri ekibin çekirdek kısmını oluşturur. Bir başka deyişle bu tedavinin olmazsa olmaz alanlarıdır. Bunlara tedavinin değişik zamanlarında çok farklı disiplinden uzmanlık alanları dahil olmaktadır. Anesteziyoloji, Beyin Cerrahisi, Çocuk Cerrahisi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Sağlığı ve Hastalıkları, Endokrin, Genetik, Hemşirelik, Kulak Burun Boğaz (KBB), Kadın Hastalıkları ve Doğum, Kalp Damar Cerrahisi, Kardiyoloji, Nöroloji, Odyoloji, Pedodonti, Protez, Psikiyatri, Psikoloji, Sosyal Hizmetler, Sosyal Pediatri gibi çok sayıda farklı disiplinin işbirliği dudak damak yarıklarının tedavi ve takiplerinde önem kazanmaktadır.
Türkiye’nin en eski ve en büyük dudak damak yarıkları uygulama ve araştırma merkezi Hacettepe Üniversitesi’nde
Hacettepe Üniversitesi Dudak-Damak Yarıkları Uygulama ve Araştırma Merkezi, Türkiye’deki en köklü ve en büyük merkez olma özelliğini taşıyor. Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Anabilim Dalı, merkez çatısı altında farklı uzmanlık alanlarının yürüteceği işlerin koordine edilmesinden sorumlu olarak dudak damak yarıklı bireylerin ve ailelerinin öncelikli olarak başvurduğu ve kabul edildiği birimdir.
Hacettepe Üniversitesi Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Figen Özgür her yıl 1000 den fazla bebek, çocuk ve adelösanın farklı dallarda özelleşmiş uzmanlar tarafından muayene ve tedavi edildiğini ve bunlardan 600-800 kadarının ilk dudak damak yarığı ameliyatlarının da yapıldığını ifade etti.
Prof. Dr. Figen Özgür; her geçen gün teknolojideki gelişmelerin (yüksek çözünürlüklü USG, genetik testler) prenatal tanıda yeni fırsatlar sunduğuna da dikkat çekerek günümüzde dudak yarıklarının neredeyse tamamına yakını ile damak yarıklarının da bir kısmının artık gebeyken teşhis edilebildiğini belirtti. Ayrıca, doğum öncesinde anne baba adaylarının bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmelerinin yanı sıra kendilerini nelerin beklediği konusunda da bilgi sahibi olmalarının önemine dikkat çekti.
Dudak damak yarıklarındaki “Zor Havayolu Yönetimi” konusu plastik rekonstrüktif ve estetik cerrahi uzmanlarının yanı sıra anesteziyoloji, dil ve konuşma terapisi, ortodonti gibi farklı uzmanlık alanlarının katılımı ile Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi’nde düzenlenecek ele alınacak. Bu sempozyumda, Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi ve Sabancı Üniversitesi Mühendislik işbirliği ile TUBİTAK 1005 projesi kapsamında geliştirilen cerrahi modelin tanıtımı yapılıp, araştırma görevlilerinin kullanması sağlanacaktır. Ayrıca, bu bebeklerde çoğu kez zor entübasyon olabildiği için ve hava yolu cerrahisi ile anestezi aynı alanı kullandığı ve ameliyat sonucu geç sonuçlarının da çok önemli olduğu için bu konuda özelleşmiş anestezinin gerekliliği aşikardır. Bu nedenle, sempozyumda Anestezi ve Reanimasyon Derneğinin zor entübasyon konusundaki model üzerinde de kurs yapılacaktır.
Sempozyum, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı TİKA’nın desteği ile Dudak Damak Yarıkları Derneği, Türk Anesteziyoloji ve Reanimasyon Derneği, Hacettepe Üniversitesi Dudak-Damak Yarıkları Uygulama ve Araştırma Merkezi ve Yakın Doğu Üniversitesinin işbirliği ile 24-25 Mart 2023 tarihlerinde Lefkoşa’da yapılacaktır.
Prof. Dr. F. Figen Özgür, Prof. Dr. Servet Doğan,
Prof.Dr. Meral Kanbak, Prof. Dr. Maviş Emel Kulak Kayıkcı
Hacettepe Üniversitesi Dudak Damak Yarıkları Uygulama ve Araştırma Merkezi
Dudak Damak Yarıkları Derneği
Anestezi ve Reanimasyon Derneği
TİKA
TUBİTAK
“Dudak Damak Yarıkları ve Zor Hava Yolu Sempozyumu “
YER: Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi
TARİH: 24-25 MART 2023
AÇILIŞ: 24 MART SALI SAAT 09.00